13/09/22

Probiotica veelbelovend bij de behandeling van autisme

Er komen steeds meer aanwijzingen dat de darmmicrobiota bij mensen met Autisme Spectrum Stoornis (ASS) een belangrijke rol speelt.

ASS gaat gepaard met een reeks afwijkingen, gekenmerkt door stoornissen in de sociale en communicatieve vaardigheden in combinatie met restrictief-repetitief gedrag. Het manipuleren van de darmmicrobiota via voeding, poeptransplantatie en probiotica is hierbij een mogelijke klinische behandeloptie. Hoewel het onderzoeksveld naar de rol van probiotica bij ASS nog in ontwikkeling is, is het plausibel dat probiotica een gunstig effect hebben bij ASS.

Veranderde samenstelling van het darmmicrobioom

Bij ASS komen maag-darmsymptomen veel voor, waarbij constipatie, diarree en buikpijn bij tot 70% van de ASS patiënten voorkomen. De intensiteit van de maag-darmsymptomen is positief gecorreleerd met de ernst van ASS. Op grond van deze bevindingen heeft onderzoek zich met name gericht op voedingsinterventies, zoals gluten- en caseïnevrije diëten. De resultaten hiervan zijn wisselend, maar de waargenomen vermindering van symptomen doet vermoeden dat het maagdarmkanaal bij ASS betrokken is. Zo is vastgesteld dat in het darmmicrobioom van kinderen met ASS minder ‘goedaardige’ bacteriën zoals Bifidobacterium, Prevotella en Akkermansia voorkomen en meer potentieel pathogene bacteriën zoals specifieke Clostridia stammen. Het feit dat deze kinderen vaak sterke eetvoorkeuren hebben, is een mogelijke verklaring voor de verstoring van de darmmicrobiota. Hoewel de verstoring niet de primaire oorzaak van ASS lijkt te zijn,  kan dit wel de symptomen veroorzaken of verergeren.

Storing van de darm-brein-as

Uit studies komt naar voren dat er veelvuldig communicatie plaatsvindt tussen de darmen en de hersenen. Via deze zogenaamde ‘darm-brein-as’ is er communicatie tussen cognitieve, emotionele en gedragsmatige hersencentra aan de ene kant en de darmen aan de andere kant. Verstoring van de samenstelling van darmmicrobiota kan de darm-hersen-as minder goed laten functioneren, wat leidt tot de gedrags- en darmproblemen zoals bekend bij ASS. Via een aantal directe en indirecte mechanismen kan de darmmicrobiota mogelijk de darm-brein-as beïnvloeden. Directe mechanismen zijn o.a. stimulatie van de nervus vagus en productie van psychoactieve metabolieten. Tot de indirecte mechanismen behoren een verhoogde doorlaatbaarheid van het darmkanaal, waardoor bacteriële metabolieten naar het bloed ‘lekken’ en zo systemische laaggradige ontsteking bevorderen. Preklinische studies hebben in verschillende diermodellen aangetoond dat het beïnvloeden van darmbacteriën een effect heeft op sociale interactie en stereotiep en/of angstig gedrag.

Probiotica hebben effectieve eigenschappen

Dit betekent dat op microbiota gerichte behandelingen, zoals  voeding, poeptransplantatie en probiotica het verstoorde evenwicht zou kunnen herstellen. Poeptransplantatie is in onderzoek succesvol gebleken in het verbeteren van verschillende symptomen, zoals sociale vaardigheden, hyperactiviteit en spraak, maar het ontbreken van een controlegroep verzwakt de bewijskracht. Daarentegen wordt het gebruik van probiotica gezien als een veelbelovende behandeloptie voor deze doelgroep. Probiotica kunnen namelijk op verschillende manier effectief zijn. Zo kunnen ze een algemeen effect hebben; dat wil zeggen dat verschillende probioticastammen (multispecies), ongeacht de soort, bijdragen tot een gezond bacterieel evenwicht en diversiteit in de darmen. Ze kunnen daarnaast ook een specifiek effect door hun zeldzame of frequente werking. Slechts enkele specifieke probioticastammen zijn actief op neurologisch, immunologisch of endocrien gebied. Meer frequente eigenschappen zijn het vermogen om vitaminen te produceren, de barrièrefunctie van de darm te versterken of enzymen te produceren. Verschillende studies tonen aan dat probiotica met zulke frequente effecten via deze route een positief effect kunnen hebben.

Geen ‘one size fits all’

Samenvattend zijn er goede aanwijzingen dat darmbacteriën een rol kunnen spelen bij ASS. De specifieke rol van probiotica is nog niet wetenschappelijk vastgesteld. Een complicerende factor is dat het onderzoek complex is door de grote verscheidenheid aan probiotica, de heterogeniteit in de microbiota zelf, moeilijk te controleren invloeden van buitenaf, de heterogeniteit in ASS symptomen, en de hoeveelheid factoren die bijdragen tot het ontstaan van ASS symptomen. Dit maakt het ontzettend moeilijk om algemene richtlijnen op te stellen.  Daarom is het aan de gezondheidsprofessional om op basis van de specifieke situatie van de patiënt te overwegen of en welke behandeling gericht op de darmmicrobiota de voorkeur heeft.

Interessante updates in je mailbox

Meld je aan voor onze nieuwsbrief en ontvang het laatste nieuws over ons, probiotica-gerelateerde onderzoeken & publicaties, relevante marktontwikkelingen en inspirerende artikelen.

Wellicht ook interessant

Nieuws01/11/23

Promoting a healthy gut by influencing metabolic activity

Nieuws31/10/23

Winclove update on the annual ISAPP meeting

News11/08/23

Winclove’s probiotic studies acknowledged for high quality in recent review

Verhoog kwaliteit van leven met Winclove Probiotics